1. Bức tranh toàn cảnh của ngành thực phẩm đông lạnh hiện tại tại Việt Nam
Trong vài năm gần đây thì ngành thực phẩm đông lạnh tại Việt Nam càng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là sau giai đoạn dịch Covid-19 đi qua làm cho người tiêu dùng thay đổi thói quen mua sắm và tích trữ thực phẩm. Nếu trước đây, cụm từ “đông lạnh” thường gắn liền với sự “thiếu tươi ngon”,”thiếu đảm bảo” thì nay lại được nhìn nhận như là một giải pháp an toàn, tiện lợi và bền vững.
Các mặt hàng phổ biến bao gồm: thịt bò nhập khẩu, thịt gà đông lạnh, hải sản, rau củ, thực phẩm chế biến sẵn. Nhờ chuỗi cung ứng lạnh ngày càng hoàn thiện, người tiêu dùng Việt có thể dễ dàng tiếp cận thực phẩm nhập khẩu từ Mỹ, Úc, Canada, Nga… với chất lượng ổn định và giá cả hợp lý.
2. Cơ hội dành cho ngành đông lạnh thực phẩm ở Việt Nam
2.1 Nhu cầu tiêu dùng đang tăng mạnh
Người Việt càng ngày càng quan tâm đến an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc nên các sản phẩm đông lạnh thường đều có kèm theo các giấy tờ thông tin CO - CQ, HACCP, ISO 22000, được kiểm dịch 1 cách chặt chẽ để tạo thành niềm tin cho khách hàng. Phân khúc thực phẩm chế biến sẵn, tiện lợi bùng nổ do nhịp sống bận rộn ở thành phố.
2.2 Lợi thế về giá và sự đa dạng
Thực phẩm đông lạnh, đặc biệt là thịt bò Mỹ, bò Úc, gà Mỹ, cá hồi Na Uy… có giá cạnh tranh hơn so với hàng tươi nội địa
Sự ổn định trong nguồn cung giúp ngành dịch vụ ăn uống( nhà hàng, khách sạn, bếp ăn công nghiệp) dễ dàng hoạch toán chi phí.
2.3 Hệ thống của phát triển cùng với phân phối
Sự mở rộng của siêu thị, cửa hàng tiện lợi, thương mại điện tử, và các sàn TMĐT(shopee Food, Lazada, Tiki,...) đã giúp thực phẩm đông lạnh tiếp cận dễ dàng đến tay người tiêu dùng.
Sự hỗ trợ logistics và bảo quản lạnh ngày càng tốt giúp giảm rủi ro hư hỏng.
2.4 Sự tiềm năng xuất khẩu của thị trường
Việt Nam không chỉ nhập khẩu mà còn xuất khẩu thủy sản đông lạnh sang cả Mỹ, EU, Nhật Bản,...
Ngành thủy sản chiếm tỷ trọng lớn, mang lại lợi thế cạnh tranh trên bản đồ xuất khẩu thực phẩm thế giới.
3. Những vấn đề phải đối mặt của ngành thực phẩm đông lạnh
3.1 Định kiến về ”thực phẩm đông lạnh không ngon và đảm bảo bằng đồ tươi sống”
Do có một số bộ phận người tiêu dùng Việt Nam vẫn quen với khái niệm”ra chợ mua đồ tươi mới”
Nhiều người chưa hiểu rõ về công nghệ và quy trình vốn giúp cho giữ nguyên hương vị tươi ngon và dinh dưỡng như thực phẩm tươi.
3.2 Hạ tầng của logistics hiện chưa đồng bộ
Chuỗi cung ứng lạnh còn vấp phải nhiều hạn chế đặc biệt ở các tỉnh nhỏ và vùng sâu.
Chi phí vận chuyển và bảo quản lạnh cao khiến cho giá thành sản phẩm đôi khi bị đội lên nhiều so với giá thực tế.
3.3 Cạnh tranh gây gắt
Sự tham gia của nhiều doanh nghiệp FDI và thương hiệu lớn khiến các doanh nghiệp nội địa khó cạnh tranh hơn về giá, thương hiệu và uy tín.
Tình trạng hàng xách tay, hàng trôi nổi, không giấy tờ vẫn còn tồn đọng, gây ảnh hưởng đến uy tín chung của ngành.
3.4 Quy định và kiểm soát VSATTP
Các yêu cầu về giấy tờ kiểm dịch , CO, CQ, HACCP, ISO 22000 càng ngày càng nghiêm ngặt.
Các doanh nghiệp bắt buộc phải đầu tư nhiều hơn vào các chứng nhận chứng từ, công nghệ bảo quản và quản lý chất lượng.
4. Xu hướng phát triển tương lai
Gia tăng tiêu thụ thực phẩm nhập khẩu: Thịt bò Mỹ, bò Úc, cá hồi, gà Mỹ… sẽ càng ngày càng phổ biến hơn trong căn bếp Việt.
Công nghệ bảo quản hiện đại nhờ vào ứng dụng blockchain trong truy xuất nguồn gốc, logistics lạnh thông minh và đóng gói hút chân không
Đa dạng sản phẩm chế biến sẵn: gà tẩm ướp, bò viên, cá chiên sơ,...tiết kiệm thời gian nấu nướng.
Đẩy nhanh minh bạch thông tin cho người tiêu dùng thấy rõ nguồn gốc, chứng nhận VSATTP, quy trình bảo quản lạnh
Tăng trưởng mạnh kênh online qua mua sắm trực tuyến, app, website, fanpage, sàn TMĐT
5. Là doanh nghiệp, bạn cần làm gì để nắm bắt cơ hội ?
Đầu tiên bạn cần nghiên cứu sản phẩm phù hợp với từng phân khúc: cao cấp, trung cấp, giá rẻ.
Thứ hai, bạn cần đầu tư cho chuỗi cung ứng lạnh, vì là vấn đề quan trọng nhất để làm nên sản phẩm
Thứ ba, bạn cần xây dựng thương hiệu uy tín, nhấn mạnh vào giấy tờ sản phẩm và tiêu chuẩn quốc tế.
Thứ tư, bạn cần đa dạng kênh bán hàng của mình, từ siêu thị, đại lý, nhà hàng cho đến online.
Thứ năm, bạn cần truyền thông thay đổi nhận thức, giúp cho người tiêu dùng hiểu rằng đông lạnh không phải là hàng kém chất lượng mà là dùng công nghệ để bảo quản tối ưu.
6. Kết luận
Ngành thực phẩm đông lạnh tại Việt Nam đang đứng trước thời cơ vàng để bứt phá nhờ sự thay đổi về thói quen tiêu dùng của người Việt dạo gần đây, nhu cầu hơn về VSATTP và sự hỗ trợ của logistics hiện đại. Tuy nhiên, để đi kèm với đó là những thách thức lớn về cạnh tranh, chi phí và định kiến thị trường.
